टीम इंडियासमोर 3 मोठे प्रश्न:अय्यरच्या जागी गिल खेळणार की सूर्या? तिसरा स्पिनर अक्षर की कुलदीप? किपिंग कोण करणार?

मायदेशात श्रीलंका आणि न्यूझीलंडविरुद्ध व्हाईट बॉल सीरिज खेळल्यानंतर टीम इंडिया आता कसोटी सामना खेळणार आहे. 9 फेब्रुवारीपासून भारतात ऑस्ट्रेलियाविरुद्ध चार कसोटी सामन्यांची मालिका सुरू होत आहे. वर्ल्ड टेस्ट चॅम्पियनशिपची अंतिम फेरी गाठण्यासाठी भारतासाठी ही मालिका खूप महत्त्वाची आहे. या मालिकेत भारताला किमान 2 कसोटी सामने जिंकावे लागतील.

पहिल्या कसोटी सामन्याला सुरुवात होण्यासाठी फक्त सात दिवस बाकी आहेत आणि टीम इंडियाची प्लेइंग-11 देखील जवळपास अंतिम आहे. 8 खेळाडू असे आहेत जे तंदुरुस्त असल्यास या कसोटीत नक्कीच खेळतील. रोहित शर्मा आणि केएल राहुल यांची सलामी निश्चित आहे. तिसऱ्या क्रमांकावर पुजारा आणि चौथ्या क्रमांकावर विराट कोहली. पाचव्या आणि सहाव्या क्रमांकासाठी खेळाडूंच्या दोन जोड्यांमध्ये स्पर्धा आहे. याची चर्चा पुढे करू. सातव्या क्रमांकावर रवींद्र जडेजा आणि आठव्या क्रमांकावर रविचंद्रन अश्विनला खेळवण्याचा निर्णय घेण्यात आला आहे. हे दोघे संघाचे दोन प्रमुख फिरकीपटू आहेत. क्रमांक 9 साठी दोन पर्याय आहेत. 10 व्या क्रमांकावर मोहम्मद शमी आणि 11 व्या क्रमांकावर मोहम्मद सिराज यांचे स्थान निश्चित असल्याचे मानले जात आहे.

तीन जागा अशा आहेत की ज्यांची नावे अद्याप निश्चित झालेली नाहीत. जखमी श्रेयस अय्यरच्या जागी पाचव्या क्रमांकावर सूर्यकुमार यादव खेळेल की शुभमन गिल? क्रमांक-6 वर यष्टिरक्षक म्हणून इशान किशन खेळणार की केएस भरत? याशिवाय नंबर-9 वर अक्षर पटेल असेल कि कुलदीप यादव? तिसरा फिरकीपटू म्हणून या दोघांपैकी एकाचेच स्थान निश्चित आहे.

टीम इंडियाशी संबंधित या 3 प्रश्नांबाबत दिव्य मराठीने सध्याच्या रणजी चॅम्पियन टीम मध्य प्रदेशचे प्रशिक्षक चंद्रकांत पंडित यांच्याशी चर्चा केली. पंडित यांना आयपीएलमध्ये कोलकाता नाईट रायडर्सचे प्रशिक्षकही बनवण्यात आले आहे. ते भारतीय संघाचे माजी यष्टीरक्षक फलंदाज देखील आहेत आणि 1987 चा विश्वचषकही ते खेळले आहेत.

सर्वप्रथम, भारतात खेळल्या गेलेल्या गेल्या 10 कसोटींचे निकाल किती दिवसांत लागले ते ग्राफिकमध्ये पहा.

कुलदीप खेळणार की अक्षर?

चंद्रकांत पंडित म्हणाले, 'कुलदीपच्या चायनामन गोलंदाजीने संघाला वैविध्य मिळत असल्याने मी त्याच्यासोबत जाईल. अक्षर पटेल फलंदाजीही करतो, पण अक्षरची गोलंदाजी आणि खेळण्याची शैली रवींद्र जडेजासारखीच आहे. अशा स्थितीत कुलदीपला संधी देणे योग्य ठरेल असे मला वाटते. होय, खेळपट्टीवर फिरकीपटूंची खूप मदत असेल, तर अक्षर-कुलदीप या दोघांनाही संधी दिली जाऊ शकते.'

आकडे काय सांगतात?

भारतातील अक्षर आणि कुलदीपच्या आकडेवारीची तुलना केल्यास, अक्षर पटेलने अलीकडच्या काळात अश्विन, जडेजा आणि कुलदीप यादव यांच्यापेक्षा चांगली कामगिरी केली आहे. त्याने भारतात खेळल्या गेलेल्या 6 कसोटींत फक्त 12.43 च्या सरासरीने 39 विकेट्स घेतल्या आहेत. यामध्ये त्याने 5 वेळा 5 विकेट घेतल्या.

त्याचवेळी, कुलदीप यादवने भारतात खेळल्या गेलेल्या 4 कसोटी सामन्यांमध्ये 23.81 च्या सरासरीने 16 विकेट घेतल्या आहेत. म्हणजेच अक्षर 12-13 धावा देत विकेट घेतो, तर कुलदीप 23-24 धावा देतो.

कुलदीप उत्कृष्ट फॉर्ममध्ये आहे

कुलदीप यादव गेल्या काही महिन्यांपासून उत्कृष्ट फॉर्ममध्ये आहे. बांगलादेशविरुद्धच्या कसोटी मालिकेतील पहिल्या सामन्यात तो सामनावीर ठरला होता. मात्र, असे असतानाही त्याला दुसऱ्या कसोटीतून वगळण्यात आले. त्यानंतर श्रीलंका आणि न्यूझीलंडविरुद्ध मायदेशातील व्हाईट बॉल मालिकेत कुलदीपने प्रभावी कामगिरी केली आहे. याशिवाय रिस्ट स्पिनर असणेही कुलदीपच्या बाजूने जाते. संघाकडे रवींद्र जडेजाच्या रूपाने आधीच डावखुरा फिरकी गोलंदाज आहे. त्यामुळे कुलदीपला प्लेइंग-11 मध्ये ठेवल्यास संघाच्या गोलंदाजीत अधिक वैविध्य येईल. ऑस्ट्रेलियन फलंदाज मनगटाच्या फिरकीपटूंविरुद्ध संघर्ष करतात.

पाचव्या क्रमांकावर सूर्यकुमार चांगला पर्याय

टीम इंडियाचा मधल्या फळीतील नियमित फलंदाज श्रेयस अय्यर दुखापतीमुळे पहिल्या कसोटीतून बाहेर पडला आहे. त्याच्या जागी कोणाला संधी द्यायची यावर चंद्रकांत पंडित म्हणाले की, 'माझी पहिली पसंती श्रेयस अय्यरला असली तरी त्याच्या अनुपस्थितीत मी सूर्यकुमार यादवसोबत जाईन.'

पंडित म्हणाले, 'सूर्याने देशांतर्गत क्रिकेटही खूप खेळले आहे. मला वाटते की आता वेळ आली आहे की सूर्यालाही दीर्घ फॉर्मेटमध्ये संधी दिली पाहिजे. तो नियमित संघाचा भाग आहे, तो टी-20 आणि एकदिवसीय सामन्यांमध्ये चांगली कामगिरी करतो. अशा स्थितीत संघ व्यवस्थापनाने त्याचा विचार करण्याची गरज आहे.'

सूर्यासमोर गिलचे कडवे आव्हान आहे

शुभमन गिल सध्या त्याच्या कारकिर्दीतील सर्वोत्तम फॉर्ममध्ये आहे. वनडेमध्ये चार सामन्यांत तीन शतके झळकावल्यानंतर त्याने टी-20 मध्येही शतक झळकावले आहे. बांगलादेशविरुद्धच्या कसोटी मालिकेतही त्याने शतक झळकावले होते. अशा स्थितीत गिलला पाचव्या क्रमांकावर संधी मिळावी, असा सल्ला अनेक जाणकार देत आहेत. त्याचा शानदार फॉर्म वाया जाऊ देऊ नये. गिलने भारतासाठी 13 कसोटीत 32 च्या सरासरीने 736 धावा केल्या आहेत. यामध्ये त्याने एक शतक आणि 4 अर्धशतके झळकावली आहेत. त्याच वेळी, प्रथम श्रेणी क्रिकेटच्या 40 सामन्यांमध्ये त्याने 53.87 च्या सरासरीने 3278 धावा केल्या आहेत. यामध्ये त्याने 9 शतके आणि 16 अर्धशतकेही केली आहेत. सूर्यकुमार यादवचे अद्याप कसोटी पदार्पण झालेले नाही.

पंतच्या जागी विकेटकीपिंग कोण करणार?

कार अपघातात जखमी झाल्याने यष्टिरक्षक फलंदाज ऋषभ पंतला रुग्णालयात दाखल करण्यात आले आहे. तो बराच काळ क्रिकेट खेळू शकणार नाही. त्याच्या जागी ईशान किशन आणि केएस भरत यांचा यष्टीरक्षक म्हणून टीम इंडियामध्ये समावेश करण्यात आला आहे. यष्टिरक्षकाच्या प्रश्नावर चंद्रकांत पंडित म्हणाले, 'ऋषभ वेगवान धावा करायचा. ईशान त्याच्या शैलीतील क्रिकेट खेळू शकतो. पण, इशान मर्यादित फॉरमॅटमध्येच खेळला आहे. त्याला प्रथम श्रेणी क्रिकेटचा अनुभव कमी आहे. केएस भरत हा एक विशेषज्ञ यष्टीरक्षक आहे. फिरकीसाठी अनुकूल विकेटवर संघाला फलंदाजाची नव्हे तर विशेषज्ञ यष्टीरक्षकाची गरज असते. अशा परिस्थितीत व्यवस्थापन केएस भरत याच्यासोबत जाऊ शकते.'

आकडे काय सांगतात?

किशन आणि भरत या दोघांनीही भारतासाठी अजून कसोटी पदार्पण केलेले नाही. किशन निश्चितपणे मर्यादित षटकांचे क्रिकेट खेळला आहे. दोघांच्या प्रथम श्रेणी क्रिकेटच्या अनुभवाविषयी बोलायचे झाले तर जवळपास सारखीच कामगिरी पाहायला मिळते. 86 सामन्यांमध्ये भरतने 38 च्या सरासरीने 4707 धावा केल्या आहेत. त्याचवेळी किशनने 48 सामन्यात 38 च्या सरासरीने 2985 धावा केल्या.

यष्टिरक्षणाव्यतिरिक्त पंतचा आक्रमक फलंदाज म्हणूनही संघात समावेश करण्यात आला होता. भारताच्या फिरकीच्या ट्रॅकवर वेगवान धावा करणाऱ्या फलंदाजाच्या मागे टीम मॅनेजमेंट गेल्यास ते किशनची निवड करतील. त्याचबरोबर स्पेशालिस्ट कीपर म्हणून भरत हा एकमेव पर्याय आहे.

ऑस्ट्रेलियन संघ भारतात आला आहे

ऑस्ट्रेलियाचा कसोटी संघ मंगळवारी भारतात पोहोचला. हा संघ बंगळुरूमध्ये सराव करणार आहे. त्यानंतर 4 दिवसांनी ते नागपूरला जातील, जिथे पहिली कसोटी 9 फेब्रुवारीपासून होणार आहे. कसोटी मालिकेपूर्वी संघाने भारतात सराव सामने खेळण्यास नकार दिला होता. संघाचा उपकर्णधार स्टीव्ह स्मिथने सांगितले की, गेल्या वेळी आम्ही सराव सामने खेळले होते, पण ग्रीन टॉप विकेटवर त्याचा सराव करण्यात आला. त्यामुळे यावेळी आम्ही सराव सामने खेळणार नाही आणि सांघिक सराव करताना थेट कसोटी सामना खेळू.

गेल्या भारत दौऱ्यावर स्मिथ ऑस्ट्रेलियाचा कर्णधार होता. त्यानंतर त्याने 111 आणि 178 धावांची नाबाद खेळी खेळून संघाला एक कसोटी सामना जिंकून दिला आणि बरोबरीही साधली. मात्र भारताने ती मालिका 2-1 ने जिंकली. बॉर्डर-गावस्कर ट्रॉफीबद्दल बोलायचे झाले तर त्याने 14 सामन्यात 1742 धावा केल्या आहेत. अशा स्थितीत भारतासमोर सर्वात मोठे आव्हान असेल ते स्टीव्ह स्मिथचे.

पाहा पहिल्या कसोटीसाठी दोन्ही संघांवर एक नजर...

भारत: रोहित शर्मा (कर्णधार), केएल राहुल (उपकर्णधार), शुभमन गिल, चेतेश्वर पुजारा, विराट कोहली, श्रेयस अय्यर, सूर्यकुमार यादव, इशान किशन (किपर), केएस भरत (किपर), रविचंद्रन अश्विन, रवींद्र जडेजा, अक्षर पटेल, कुलदीप यादव, मोहम्मद शमी, मोहम्मद सिराज, उमेश यादव आणि जयदेव उनाडकट.

ऑस्ट्रेलिया : पॅट कमिन्स (कर्णधार), स्टीव्ह स्मिथ, उस्मान ख्वाजा, ट्रॅव्हिस हेड, मार्नस लॅबुशेन, डेव्हिड वॉर्नर, मॅट रेनशॉ, अॅलेक्स कॅरी (किपर), पीटर हँड्सकॉम्ब (किपर), कॅमेरॉन ग्रीन, अॅश्टन अगर, नॅथन लायन, टॉड मर्फी मिचेल स्वीपसन, मिचेल स्टार्क, स्कॉट बोलँड, जोस हेझलवूड आणि लान्स मॉरिस.